De oudedagsverplichting (ODV) bij de Belastingdienst is een fiscale regeling die ondernemers tussen 2001 en 2017 konden gebruiken om belastingvrij kapitaal op te bouwen in hun BV voor hun oude dag. Het werkt als een soort pensioenvoorziening in eigen beheer, waarbij je als ondernemer een verplichting creëert binnen je BV om jezelf later een oudedagsuitkering te doen. Deze regeling is per 2017 afgeschaft voor nieuwe gevallen, maar bestaande ODV’s blijven gewoon bestaan en kunnen worden voortgezet volgens de oude regels.
Wat houdt de oudedagsverplichting precies in?
De oudedagsverplichting is een bijzondere vorm van pensioenopbouw die ondernemers vanaf 2001 konden opbouwen in hun eigen BV. Het gaat om een schuld die je BV aan jou heeft voor toekomstige oudedagsuitkeringen. Anders dan bij regulier pensioen, bouw je hier geen rechten op bij een pensioenfonds, maar creëer je een verplichting binnen je eigen onderneming.
Het ontstaan van de ODV-regeling had alles te maken met de wens van ondernemers om flexibel kapitaal op te bouwen voor hun oude dag. Waar werknemers pensioen opbouwen via hun werkgever, hadden DGA’s (directeur-grootaandeelhouders) deze mogelijkheid niet altijd. De ODV bood hen de kans om belastingvrij vermogen te reserveren binnen hun BV, zonder de strikte regels van traditionele pensioenregelingen.
Het belangrijkste doel van deze regeling was tweeledig: ondernemers konden enerzijds de vennootschapsbelasting verlagen door de dotaties als kosten op te voeren, en anderzijds bouwden ze een oudedagsvoorziening op die pas belast werd bij uitkering. Dit maakte het voor veel ondernemers aantrekkelijk om via deze weg te sparen voor later.
Hoe werkt de oudedagsverplichting voor je BV?
Het opbouwen van een ODV in je BV werkt via jaarlijkse dotaties die je als kosten mag opvoeren. Je BV reserveert hiermee geld voor jouw toekomstige oudedagsuitkeringen. Het kapitaal blijft binnen de vennootschap en kan daar worden belegd of anderszins worden aangewend, zolang het maar beschikbaar blijft voor de toekomstige uitkeringen.
De fiscale voordelen zijn aanzienlijk: de dotaties verlagen de winst van je BV, waardoor je minder vennootschapsbelasting betaalt. Het opgebouwde kapitaal groeit vervolgens belastingvrij aan binnen de BV. Pas bij uitkering betaal je inkomstenbelasting, maar dan vaak tegen een lager tarief omdat je dan mogelijk in een lagere belastingschijf valt.
Er bestaat een nauwe relatie tussen de ODV en andere vormen van uitgesteld kapitaal zoals de pensioen BV. Beide regelingen hebben als doel om ondernemers een oudedagsvoorziening te laten opbouwen, maar verschillen in opzet en uitvoering. Waar een pensioen BV specifiek is ingericht voor pensioenuitkeringen, is de ODV flexibeler in de manier waarop het kapitaal wordt beheerd.
Welke regels gelden er voor de oudedagsverplichting?
De Belastingdienst heeft strikte voorwaarden gesteld aan de opbouw van een ODV. De belangrijkste regel is dat de jaarlijkse dotatie commercieel aanvaardbaar moet zijn. Dit betekent dat de hoogte van de dotatie in verhouding moet staan tot je inkomen en de verwachte uitkeringsduur.
Voor de maximale jaarruimte golden specifieke berekeningen die rekening hielden met je leeftijd, inkomen en reeds opgebouwde voorzieningen. Hoe jonger je was bij aanvang, hoe lager de jaarlijkse dotatie mocht zijn, omdat het kapitaal langer de tijd had om aan te groeien. De Belastingdienst controleerde of de opbouw realistisch was en niet diende als middel om belasting te ontwijken.
Een belangrijk verschil met reguliere pensioenregelingen is dat de ODV geen externe toezichthouder kent zoals De Nederlandsche Bank bij pensioenfondsen. De verantwoordelijkheid voor een juiste opbouw en administratie ligt volledig bij de ondernemer en zijn BV. Dit geeft meer vrijheid, maar vraagt ook om zorgvuldige administratie en naleving van de fiscale regels.
Wanneer mag je de oudedagsverplichting uitkeren?
Je mag de ODV uitkeren vanaf het moment dat je de pensioengerechtigde leeftijd bereikt. Deze leeftijd volgt de wettelijke AOW-leeftijd, die de afgelopen jaren stapsgewijs is verhoogd. De uitkering kan op verschillende manieren plaatsvinden, afhankelijk van je persoonlijke situatie en voorkeuren.
De meest gebruikelijke vorm is een periodieke uitkering, waarbij je maandelijks of jaarlijks een bedrag ontvangt uit je BV. Deze uitkeringen worden belast als inkomen in box 1, net als regulier pensioen. Het voordeel is dat je vaak in een lagere belastingschijf valt dan tijdens je actieve ondernemersperiode.
Afkoop van de ODV is onder voorwaarden ook mogelijk, maar fiscaal meestal minder gunstig. Bij afkoop ontvang je het volledige bedrag in één keer, wat kan leiden tot een hoge belastingaanslag in dat jaar. Sommige ondernemers kiezen hier toch voor vanwege de zekerheid of om andere redenen. Het is belangrijk om de fiscale gevolgen van beide opties goed door te rekenen voordat je een keuze maakt.
Wat zijn de voordelen van een ODV in je slapende BV?
Het grootste voordeel van een ODV in je slapende BV is het uitstel van belastingheffing. Het opgebouwde kapitaal groeit belastingvrij aan binnen de BV, terwijl je pas belasting betaalt op het moment van uitkering. Dit kan over de jaren heen een aanzienlijk verschil maken in het eindkapitaal.
De flexibiliteit in beleggingen is een ander belangrijk pluspunt. Binnen je BV bepaal je zelf hoe het ODV-kapitaal wordt belegd. Of je nu kiest voor vastgoed, aandelen of obligaties, je behoudt de volledige controle. Dit in tegenstelling tot traditionele pensioenregelingen waar het beleggingsbeleid vaak vastligt.
Daarnaast behoud je als DGA de controle over je eigen oudedagsvoorziening. Je bent niet afhankelijk van een pensioenfonds of verzekeraar, maar beheert zelf het kapitaal. Dit geeft niet alleen meer vrijheid, maar ook de mogelijkheid om in te spelen op persoonlijke omstandigheden. De ODV biedt daarmee een unieke combinatie van fiscale voordelen en persoonlijke controle.
Hoe verschilt de oudedagsverplichting van andere pensioenvormen?
De ODV onderscheidt zich van andere pensioenvormen door zijn specifieke kenmerken en flexibiliteit. Waar een stamrecht BV bijvoorbeeld ontstaat uit een ontslagvergoeding of de verkoop van een onderneming, is de ODV juist opgebouwd tijdens het actieve ondernemerschap. Een reguliere pensioen BV kent weer strengere regels voor uitkeringen en beleggingen.
| Kenmerk | ODV | Pensioen BV | Stamrecht BV |
|---|---|---|---|
| Opbouw | Jaarlijkse dotaties | Pensioenpremies | Eenmalige storting |
| Flexibiliteit | Hoog | Beperkt | Gemiddeld |
| Uitkering | Vanaf AOW-leeftijd | Vanaf pensioenleeftijd | Na looptijd |
| Toezicht | Minimaal | AFM/DNB | Minimaal |
De keuze tussen deze vormen hangt sterk af van je persoonlijke situatie. Een ODV past het beste bij ondernemers die gedurende hun actieve periode geleidelijk kapitaal willen opbouwen met maximale flexibiliteit. Een stamrecht BV is juist geschikt wanneer je een grote som geld in één keer ontvangt, bijvoorbeeld bij verkoop van je onderneming.
Wat moet je weten over de administratie van je ODV?
De administratieve verplichtingen voor een ODV zijn helder maar vragen om nauwkeurige bijhouding. Je moet jaarlijks de dotaties verwerken in de jaarrekening van je BV en deze opnemen in de aangifte vennootschapsbelasting. De Belastingdienst verwacht dat je kunt aantonen dat de opbouw commercieel verantwoord is geweest.
In de jaarlijkse aangifte moet je de stand van de ODV vermelden en eventuele mutaties toelichten. Dit gebeurt via specifieke posten in de aangifte vennootschapsbelasting. Het is belangrijk om alle onderliggende berekeningen en documenten goed te bewaren, omdat de Belastingdienst deze kan opvragen bij een controle.
Voor een goede administratie zijn enkele documenten onmisbaar: de initiële ODV-overeenkomst, jaarlijkse dotatiebeslissingen, actuariële berekeningen indien van toepassing, en een duidelijk overzicht van het verloop van de verplichting. Veel ondernemers kiezen ervoor om deze administratie uit te besteden aan een specialist, omdat fouten kostbaar kunnen zijn.
Conclusie: De belangrijkste punten over de oudedagsverplichting
De oudedagsverplichting blijft een waardevol instrument voor ondernemers die tussen 2001 en 2017 deze voorziening hebben opgebouwd. De combinatie van belastinguitstel, flexibiliteit in beheer en behoud van controle maakt het tot een unieke oudedagsvoorziening. Hoewel nieuwe ODV’s niet meer mogelijk zijn, blijven bestaande verplichtingen hun waarde behouden.
Het beheer van een ODV vraagt om specifieke kennis van fiscale regels en administratieve processen. Van de jaarlijkse aangiftes tot de uiteindelijke uitkeringsfase, elke stap moet zorgvuldig worden uitgevoerd om problemen met de Belastingdienst te voorkomen. De complexiteit neemt toe wanneer de ODV onderdeel is van een slapende BV met mogelijk ook andere vormen van uitgesteld kapitaal.
Voor ondernemers met een slapende BV waarin een ODV is ondergebracht, is professionele begeleiding vaak onmisbaar. GeldZo heeft zich gespecialiseerd in het begeleiden van deze specifieke groep ondernemers. We helpen je niet alleen met de administratieve verplichtingen, maar adviseren ook over de optimale aanpak voor jouw persoonlijke situatie. Wil je weten hoe we jou kunnen ondersteunen bij het beheer van je oudedagsverplichting? Neem dan contact met ons op voor een vrijblijvend gesprek.
