Ja, onder bepaalde voorwaarden kun je je pensioen in één keer laten uitbetalen. Dit heet pensioenafkoop en is mogelijk bij kleine pensioenen onder de wettelijke grens, bij emigratie, scheiding of als je pensioen in eigen beheer hebt opgebouwd. Let wel: je betaalt flink belasting over het bedrag en de beslissing is onomkeerbaar. Voor de meeste mensen met een regulier pensioen is volledige afkoop niet mogelijk.
Wat betekent je pensioen in één keer laten uitbetalen?
Je pensioen in één keer laten uitbetalen betekent dat je het volledige pensioenvermogen direct ontvangt in plaats van maandelijkse uitkeringen tot aan je overlijden. Dit noemen we pensioenafkoop. Het is een ingrijpende keuze waarbij je afziet van de zekerheid van een levenslang inkomen.
Bij reguliere pensioenuitkeringen ontvang je vanaf je pensioenleeftijd elke maand een vast bedrag. Dit gaat door zolang je leeft, ongeacht of je 70 of 100 wordt. Bij afkoop krijg je alles ineens op je bankrekening gestort. Daarna heb je geen recht meer op pensioenuitkeringen.
Pensioenafkoop is alleen mogelijk in specifieke situaties. De wetgever heeft dit bewust beperkt omdat pensioen bedoeld is als inkomen voor je oude dag. Zonder deze bescherming zouden mensen hun pensioen kunnen opmaken en later zonder inkomen zitten. De situaties waarin afkoop wel mag, hebben vaak te maken met praktische overwegingen zoals zeer kleine pensioenen die administratief duur zijn, of bijzondere omstandigheden zoals emigratie.
Wanneer mag je je pensioen afkopen?
De belangrijkste situatie waarin je je pensioen mag afkopen is wanneer het klein pensioen betreft. In 2024 ligt de grens op €568,42 bruto per jaar. Als je pensioen lager is, mag de pensioenuitvoerder dit automatisch afkopen op je pensioendatum. Je krijgt dan het volledige bedrag minus belasting in één keer uitbetaald.
Bij emigratie naar het buitenland heb je meer mogelijkheden. Als je definitief vertrekt uit Nederland en je vestigt in een land buiten de EU, mag je vaak je hele pensioen afkopen. Voor landen binnen de EU gelden strengere regels. Je moet dan aantonen dat afkoop in je nieuwe woonland fiscaal gunstiger is.
Ook bij scheiding kun je soms pensioen afkopen. Dit geldt specifiek voor het deel dat je ex-partner heeft opgebouwd tijdens jullie huwelijk. Als beide partijen het eens zijn, kan dit pensioen worden afgekocht en direct verdeeld. Dit voorkomt jarenlange administratieve rompslomp.
De pensioenuitvoerder beslist uiteindelijk of afkoop mogelijk is. Zij toetsen aan de wettelijke voorwaarden en hun eigen reglement. Belangrijke momenten waarop afkoop aan de orde kan komen zijn:
- Bij het bereiken van je pensioenleeftijd
- Bij beëindiging van je deelname aan de pensioenregeling
- Bij definitieve emigratie
- Bij echtscheiding
Hoe werkt pensioenafkoop vanuit een pensioen BV?
Pensioenafkoop vanuit een pensioen BV werkt anders dan bij een pensioenfonds of verzekeraar. Als DGA (directeur-grootaandeelhouder) heb je meer vrijheid om te beslissen over je pensioen in eigen beheer. Je kunt op elk moment besluiten om je pensioen af te kopen, mits je BV voldoende liquide middelen heeft.
Het afkoopproces start met een besluit van de algemene vergadering van aandeelhouders. Hierin leg je vast dat het pensioen wordt afgekocht. Vervolgens stel je de hoogte van de afkoopsom vast. Dit bedrag moet marktconform zijn en is gebaseerd op de fiscale waarde van je pensioenvoorziening.
Na het besluit betaalt de BV het afkoopbedrag aan jou uit. De BV houdt loonbelasting in volgens de reguliere tarieven. Ook moet je rekening houden met revisierente: een extra heffing van 20% over het deel van de afkoopsom dat hoger is dan de waarde in het economische verkeer.
Het grote verschil met externe pensioenuitvoerders is dat je als DGA zelf bepaalt wanneer en hoe je afkoopt. Je hoeft niet te voldoen aan de strikte voorwaarden die gelden voor reguliere pensioenen. Dit geeft flexibiliteit maar vraagt ook om zorgvuldige planning. De fiscale gevolgen kunnen aanzienlijk zijn, vooral bij grotere pensioenvermogens.
Wat zijn de fiscale gevolgen van pensioen in één keer uitbetalen?
De fiscale gevolgen van pensioenafkoop zijn aanzienlijk. Je betaalt progressieve inkomstenbelasting over het volledige afkoopbedrag in het jaar van uitbetaling. Dit betekent dat een groot deel tegen het hoogste tarief wordt belast. In 2024 is dit 49,5% voor bedragen boven €75.518.
Bovenop de reguliere belasting komt mogelijk revisierente. Deze extra heffing van 20% geldt voor het verschil tussen de afkoopsom en de waarde in het economische verkeer van je pensioen. Dit speelt vooral bij pensioen in eigen beheer waar de opgebouwde rechten hoger kunnen zijn dan de werkelijke waarde.
Een belangrijk nadeel is dat je geen recht hebt op ouderenkorting bij afkoop vóór je AOW-leeftijd. Ook de algemene heffingskorting wordt maar één keer toegepast, ongeacht de hoogte van de afkoopsom. Dit maakt afkoop fiscaal ongunstig vergeleken met reguliere maandelijkse uitkeringen.
| Pensioenafkoop | Reguliere uitkering |
|---|---|
| Alles in één jaar belast | Spreiding over meerdere jaren |
| Hoogste belastingtarief | Vaak lager tarief door spreiding |
| Mogelijk revisierente | Geen revisierente |
| Geen jaarlijkse kortingen | Jaarlijks heffingskorting en evt. ouderenkorting |
Welke alternatieven heb je voor volledige afkoop?
Gedeeltelijke afkoop is een interessant alternatief. Hierbij koop je alleen een deel van je pensioen af, bijvoorbeeld het partnerpensioen als je geen partner hebt. Of je koopt het pensioen af tot de kleine pensioengrens, zodat het restant als maandelijkse uitkering blijft bestaan. Dit beperkt de fiscale impact.
Omzetting naar een oudedagsverplichting (ODV) biedt flexibiliteit zonder direct belasting te betalen. Bij een ODV in eigen beheer bepaal je zelf wanneer en hoeveel je uitkeert. Je betaalt pas belasting op het moment van uitkering. Dit geeft ruimte om te optimaliseren op basis van je inkomenssituatie.
Pensioen uitstellen is ook een optie. Je kunt je pensioeningangsdatum verschuiven naar een later moment. Hierdoor bouw je een hoger pensioen op dat je later alsnog kunt afkopen of als periodieke uitkering kunt ontvangen. Dit kan gunstig zijn als je verwacht later in een lager belastingtarief te vallen.
Een tijdelijk verhoogde uitkering combineert het beste van twee werelden. Je ontvangt gedurende een aantal jaren een hoger pensioen, waarna het bedrag daalt. Dit geeft extra inkomen wanneer je het nodig hebt, zonder de nadelen van volledige afkoop. De belasting wordt gespreid over meerdere jaren.
Belangrijkste aandachtspunten bij je beslissing
De beslissing om je pensioen af te kopen is onomkeerbaar. Eenmaal afgekocht, kun je niet meer terug. Je verliest de zekerheid van een levenslang inkomen. Dit maakt het belangrijk om goed na te denken over je financiële situatie op lange termijn. Wat als je langer leeft dan verwacht of te maken krijgt met onverwachte kosten?
Kijk verder dan alleen de belasting. De fiscale impact is belangrijk, maar niet allesbepalend. Overweeg ook je gezondheid, levensverwachting en andere inkomstenbronnen. Heb je voldoende AOW en andere middelen om van te leven? Wat zijn je plannen voor de komende jaren?
Professioneel advies is waardevol bij deze complexe beslissing. Een adviseur kan doorrekenen wat afkoop voor jou betekent en welke alternatieven er zijn. Ook helpt advies om fouten te voorkomen die je veel geld kunnen kosten.
Timing is cruciaal. Het moment van afkoop bepaalt mede de fiscale gevolgen. In een jaar met weinig ander inkomen betaal je minder belasting. Ook de hoogte van je pensioen speelt een rol: hoe hoger het bedrag, hoe ongunstiger afkoop meestal uitpakt.
Pensioenafkoop is geen beslissing die je lichtvaardig neemt. Het vraagt om zorgvuldige afweging van alle voor- en nadelen. Voor hulp bij het maken van de juiste keuze voor jouw situatie kun je altijd contact met ons opnemen. We helpen je graag om inzicht te krijgen in je mogelijkheden en de gevolgen daarvan.
