Ja, je kunt je pensioen in eigen beheer afstempelen wanneer de commerciële waarde van je pensioenverplichting lager is dan de fiscale waarde. Dit betekent dat je de pensioenverplichting op de balans van je BV mag verlagen tot de werkelijke waarde, waarbij het verschil vrijvalt als winst. Deze mogelijkheid bestaat sinds 2013 en kan interessant zijn wanneer je BV onvoldoende middelen heeft om het volledige pensioen uit te keren. Let wel op dat afstempeling alleen mogelijk is voor pensioenen die vóór 2017 zijn opgebouwd, omdat nieuwe pensioenopbouw in eigen beheer sindsdien niet meer is toegestaan.
Wat betekent het afstempelen van pensioen in eigen beheer?
Afstempelen van pensioen in eigen beheer houdt in dat je de pensioenverplichting op de balans van je BV verlaagt van de fiscale waarde naar de commerciële waarde. De fiscale waarde is het bedrag dat volgens de belastingregels op de balans staat, terwijl de commerciële waarde de werkelijke waarde is die nodig is om het pensioen daadwerkelijk uit te kunnen keren.
Voor jou als directeur-grootaandeelhouder (DGA) betekent dit dat je BV minder geld hoeft te reserveren voor je pensioen. Het verschil tussen de fiscale en commerciële waarde valt vrij als winst in de BV. Dit kan vooral uitkomst bieden wanneer je BV in financiële problemen verkeert of wanneer de beleggingsresultaten tegenvallen.
De afstempeling heeft directe gevolgen voor zowel je BV als voor jou persoonlijk. Je BV krijgt een lagere pensioenverplichting op de balans, wat de financiële positie verbetert. Voor jou persoonlijk betekent het dat je pensioenuitkering mogelijk lager wordt, omdat er minder vermogen beschikbaar is voor de uitkeringen.
Wanneer mag je je pensioen in eigen beheer afstempelen?
Je mag je pensioen BV afstempelen wanneer de commerciële waarde van je pensioenverplichting lager is dan de fiscale waarde. Dit gebeurt vaak wanneer de dekkingsgraad van je pensioen onder de 100% zakt, wat betekent dat het aanwezige vermogen onvoldoende is om alle toekomstige pensioenuitkeringen te kunnen doen.
De belangrijkste voorwaarden voor afstempeling zijn:
- De commerciële waarde moet aantoonbaar lager zijn dan de fiscale waarde
- Je moet een actuariële berekening laten maken die dit verschil onderbouwt
- De afstempeling moet zakelijk gemotiveerd zijn
- Je BV moet de afstempeling correct verwerken in de administratie
De Belastingdienst gaat akkoord met afstempeling wanneer je kunt aantonen dat de lagere waardering realistisch is. Dit doe je meestal met een actuariële waardering waarin rekening wordt gehouden met de werkelijke financiële situatie van je BV, de verwachte rendementen en je levensverwachting. De Belastingdienst toetst vooral of de afstempeling niet wordt gebruikt om belasting te ontwijken.
Hoe werkt het afstempelen van pensioen in je BV?
Het afstempelingsproces begint met het vaststellen van de commerciële waarde van je pensioenverplichting. Hiervoor schakel je een actuaris in die berekent wat je BV werkelijk nodig heeft om je pensioen uit te kunnen keren. Deze berekening houdt rekening met realistische rendementen, je levensverwachting en de financiële positie van je BV.
De stappen in het afstempelingsproces zijn:
- Laat een actuariële waardering opstellen door een erkend actuaris
- Vergelijk de commerciële waarde met de fiscale waarde op je balans
- Neem een bestuursbesluit waarin je de afstempeling vastlegt
- Verwerk de afstempeling in je boekhouding
- Meld de afstempeling in je aangifte vennootschapsbelasting
- Bewaar alle documentatie voor eventuele controle door de Belastingdienst
Bij de administratieve verwerking boek je het verschil tussen de fiscale en commerciële waarde als bate in je winst-en-verliesrekening. De pensioenverplichting op je balans verlaag je naar de nieuwe commerciële waarde. Deze wijziging moet je duidelijk toelichten in je jaarrekening en aangifte.
Wat zijn de fiscale gevolgen van pensioenafstempeling?
De belangrijkste fiscale consequentie van afstempeling is dat het verschil tussen de fiscale en commerciële waarde als winst wordt belast met vennootschapsbelasting. Dit betekent dat je BV direct belasting moet betalen over de vrijval, wat momenteel tegen een tarief van maximaal 25,8% gebeurt.
Voor je aangifte vennootschapsbelasting moet je de afstempeling verwerken als een buitengewone bate. Je moet hierbij een toelichting geven waarin je de reden voor afstempeling uitlegt en de berekening van de commerciële waarde onderbouwt. De Belastingdienst kan aanvullende vragen stellen over de onderbouwing.
De impact op de fiscale positie van je BV kan aanzienlijk zijn. Enerzijds verbetert de balans doordat de pensioenverplichting afneemt, anderzijds moet je direct vennootschapsbelasting betalen. Het is daarom belangrijk om vooraf te berekenen of afstempeling financieel voordelig is voor je situatie.
Welke alternatieven heb je voor afstempelen?
Naast afstempelen heb je verschillende andere opties voor je pensioen in eigen beheer. Afkoop is een mogelijkheid waarbij je het volledige pensioen in één keer laat uitkeren, maar hierover betaal je wel direct inkomstenbelasting. Een andere optie is omzetting naar een oudedagsverplichting (ODV), waarbij je meer flexibiliteit krijgt in de uitkeringen.
Je kunt je pensioen ook overdragen naar een professionele verzekeraar. Dit geeft zekerheid over de uitkeringen, maar je verliest wel de controle over het vermogen. De kosten van een verzekeraar zijn meestal hoger dan wanneer je het pensioen in eigen beheer houdt.
| Optie | Voordelen | Nadelen |
|---|---|---|
| Afstempelen | Lagere verplichting, behoud controle | Direct VPB verschuldigd, lager pensioen |
| Afkoop | Direct beschikbaar, geen verplichtingen meer | Hoge belastingdruk, geen pensioen meer |
| ODV-omzetting | Flexibele uitkeringen, lagere administratie | Minder fiscale voordelen, complexe regels |
| Overdracht verzekeraar | Zekerheid uitkeringen, geen risico | Hogere kosten, verlies controle |
Belangrijkste aandachtspunten bij pensioen afstempelen
Bij het afstempelen van je pensioen in eigen beheer is timing belangrijk. Stem de afstempeling af op je totale belastingpositie en kijk of je de vennootschapsbelasting kunt compenseren met eventuele verliezen. Plan de afstempeling bij voorkeur aan het begin van een boekjaar zodat je de gevolgen goed kunt verwerken.
Zorg voor complete documentatie van het hele proces. Bewaar de actuariële berekening, het bestuursbesluit, de correspondentie met adviseurs en alle relevante stukken. De Belastingdienst kan tot vijf jaar na dato om deze documentatie vragen, dus een goede archivering is noodzakelijk.
Communicatie met de Belastingdienst verloopt het beste proactief. Overweeg om vooraf zekerheid te vragen over de fiscale behandeling van je afstempeling. Dit voorkomt discussies achteraf en geeft je duidelijkheid over de te betalen belasting.
Professionele begeleiding bij dit proces is vaak onmisbaar. Een adviseur met ervaring in pensioen-BV’s kan je helpen bij de actuariële berekeningen, de fiscale optimalisatie en de communicatie met de Belastingdienst. Wij hebben jarenlange ervaring met het begeleiden van ondernemers met pensioen in eigen beheer en kunnen je helpen de beste keuze te maken voor jouw situatie. Neem gerust contact met ons op voor een vrijblijvend gesprek over de mogelijkheden voor jouw pensioen-BV.