Nee, je kunt je pensioen in eigen beheer niet meer afkopen. Sinds 2017 is het pensioen in eigen beheer afgeschaft en golden er tijdelijke overgangsregelingen tot 2020. Als je destijds geen keuze hebt gemaakt, moet je pensioen als pensioen worden afgewikkeld (levenslang geleidelijk uitkeren vanaf pensioenleeftijd). Directe afkoop is niet meer toegestaan. Wel kan bij de belastingdienst worden verzocht om te mogen stoppen met uitkeren als de BV leeg is.
Wat is pensioen in eigen beheer precies?
Pensioen in eigen beheer was een manier voor directeur-grootaandeelhouders (DGA’s) om via hun eigen BV pensioen op te bouwen. In plaats van je pensioen onder te brengen bij een verzekeraar of pensioenfonds, bouwde je het op binnen je eigen onderneming. Je BV vormde dan een pensioenvoorziening op de balans voor jouw toekomstige pensioenuitkeringen.
Dit systeem had enkele voordelen. Je behield de controle over je pensioengeld en kon het binnen de BV beleggen of gebruiken voor bedrijfsdoeleinden. Ook waren de kosten vaak lager dan bij externe pensioenregelingen. Veel ondernemers hebben jarenlang op deze manier pensioen opgebouwd in hun pensioen BV.
Het verschil met reguliere pensioenregelingen was groot. Bij een normaal pensioen stort je premies naar een externe partij die het geld beheert en later uitkeert. Bij pensioen in eigen beheer bleef alles binnen je eigen BV. Dit gaf flexibiliteit, maar bracht ook risico’s met zich mee. Als je BV in financiële problemen kwam, was ook je pensioen in gevaar.
Mag je zomaar je pensioen in eigen beheer afkopen?
Direct afkopen van je pensioen in eigen beheer is niet meer mogelijk. De wetgever heeft het pensioen in eigen beheer per 1 april 2017 afgeschaft vanwege de complexiteit en risico’s. Tussen 2017 en 2020 gold een overgangsperiode waarin je drie keuzes had: afkoop met korting, omzetting naar een oudedagsverplichting (ODV) of uitfasering.
Als je destijds voor afkoop hebt gekozen, kreeg je een korting op de fiscale afkoopwaarde. Deze korting liep op van 19,5% in 2017 tot 34% in 2019. Na afkoop werd het bedrag belast als loon, waardoor je effectief minder overhield. Deze optie is nu niet meer beschikbaar.
Voor bestaande pensioen-BV’s die geen keuze hebben gemaakt, geldt automatisch de uitfaseringsfase. Dit betekent dat je pensioen wordt uitgekeerd volgens het oorspronkelijke pensioenreglement. Je kunt niet meer tussentijds afkopen of omzetten. De BV moet het pensioen uitkeren zoals afgesproken, meestal vanaf je pensioenleeftijd.
Welke alternatieven had je voor afkoop van je pensioen?
Tijdens de overgangsperiode had je drie hoofdopties voor je pensioen in eigen beheer. De eerste was afkoop met korting, waarbij je direct over het geld kon beschikken maar wel belasting moest betalen. De tweede optie was omzetting naar een oudedagsverplichting (ODV), een flexibelere vorm van pensioen. De derde mogelijkheid was uitfasering, waarbij alles bij het oude bleef.
Een ODV biedt meer vrijheid dan traditioneel pensioen. Je bepaalt zelf wanneer en hoeveel je uitkeert, zolang je maar uiterlijk op je AOW-leeftijd plus vijf jaar begint. Ook kun je de uitkeringen variëren naar behoefte. Het nadeel is dat je geen nabestaandenpensioen kunt regelen binnen een ODV.
Uitfasering betekent dat je pensioen wordt uitgekeerd volgens de oorspronkelijke afspraken. Dit geeft zekerheid maar weinig flexibiliteit. Je ontvangt maandelijks een vast bedrag vanaf je pensioenleeftijd. Voor partners kan er nabestaandenpensioen zijn geregeld. Deze optie geldt automatisch als je geen andere keuze hebt gemaakt.
| Optie | Voordelen | Nadelen |
|---|---|---|
| Afkoop (niet meer mogelijk) | Direct beschikbaar, geen BV-kosten meer | Hoge belasting, korting op waarde |
| ODV | Flexibele uitkering, zelf timing bepalen | Geen nabestaandenpensioen mogelijk |
| Uitfasering | Zekerheid, mogelijk nabestaandenpensioen | Geen flexibiliteit, vaste uitkeringen |
Wat zijn de fiscale gevolgen bij afkoop?
Bij de afkoop van pensioen in eigen beheer speelden verschillende belastingaspecten een rol. Het afkoopbedrag werd belast als loon, waardoor je te maken kreeg met progressieve tarieven tot maximaal 49,5%. Daarnaast golden kortingspercentages die opliepen naarmate je later afkocht: van 19,5% in 2017 tot 34% in 2019.
De berekening werkte als volgt: eerst werd de fiscale waarde van je pensioen vastgesteld. Daarop paste de Belastingdienst de korting toe. Over het resterende bedrag betaalde je loonbelasting. Voor veel ondernemers betekende dit dat ze netto minder dan de helft van de oorspronkelijke pensioenwaarde overhielden.
Om de fiscale impact te optimaliseren, was timing belangrijk. Afkoop in een jaar met lagere inkomsten kon gunstig zijn vanwege het progressieve tarief. Ook het spreiden van uitkeringen over meerdere jaren kon helpen. Bij omzetting naar een ODV betaalde je geen directe belasting, maar pas bij uitkering. Dit gaf meer mogelijkheden voor fiscale planning.
Hoe werkt de afwikkeling van je pensioen BV?
De afwikkeling van een pensioen BV is een proces dat zorgvuldig moet worden doorlopen. Na afkoop of volledige uitkering van het pensioen kun je de BV liquideren. Dit begint met het opstellen van een liquidatiebalans en het vaststellen van eventueel resterende verplichtingen.
Voor de liquidatie zijn verschillende documenten nodig. Je moet een besluit tot ontbinding nemen, dit publiceren en crediteuren de kans geven om zich te melden. De Belastingdienst moet akkoord gaan met de eindafrekening. Ook moet je de jaarrekening opstellen en deponeren bij de Kamer van Koophandel.
Het hele proces duurt meestal zes tot twaalf maanden. De kosten variëren afhankelijk van de complexiteit, maar omvatten meestal adviseurshonoraria, notariskosten en publicatiekosten. Na voltooiing van de liquidatie wordt de BV uitgeschreven uit het handelsregister en houdt deze definitief op te bestaan.
Conclusie: De beste keuze voor jouw situatie
Het afkopen van pensioen in eigen beheer is niet meer mogelijk sinds het einde van de overgangsperiode in 2020. Als je destijds geen keuze hebt gemaakt, zit je nu automatisch in de uitfaseringsfase. Je pensioen wordt dan uitgekeerd volgens de oorspronkelijke afspraken in je pensioenreglement.
Bij GeldZo hebben we uitgebreide ervaring met het begeleiden van voormalige ondernemers met pensioen-BV’s. We helpen je graag om de beste oplossing voor jouw specifieke situatie te vinden en begeleiden je door het hele proces. Neem gerust contact met ons op voor persoonlijk advies over jouw pensioen in eigen beheer.
