Een pensioen BV kan binnen de huidige wetgeving nog steeds mogelijkheden bieden voor fiscale optimalisatie, maar de speelruimte is sinds 2017 aanzienlijk beperkter geworden. Hoewel het niet meer mogelijk is om nieuwe pensioen BVs op te richten, kunnen bestaande structuren nog steeds worden ingezet voor slimme uitkeringsplanning en belastingdrukspreiding. De kunst is om binnen de strikte regelgeving de resterende voordelen maximaal te benutten, waarbij specialistische begeleiding vaak het verschil maakt tussen optimale en suboptimale resultaten.
Wat is een pensioen BV en wat zijn de huidige fiscale mogelijkheden?
Een pensioen BV is een besloten vennootschap waarin voormalige ondernemers hun pensioenkapitaal in eigen beheer hebben ondergebracht. Deze structuur wordt ook wel een stamrecht-BV genoemd en functioneert als een slapende BV met als enige doel het beheren en uitkeren van uitgesteld pensioenkapitaal. Sinds de wetswijziging in 2017 is het niet meer mogelijk om nieuwe pensioen BVs op te richten voor pensioenopbouw in eigen beheer, maar bestaande structuren mogen hun functie behouden.
De huidige fiscale status van pensioen BVs wordt gekenmerkt door strikte regelgeving rondom waardering en beheer. Het uitgestelde kapitaal moet jaarlijks actuarieel worden gewaardeerd volgens artikel 3.29 Wet IB 2001, waarbij een minimale disconteringsrente van 4% wordt gehanteerd voor fiscale doeleinden. Deze fiscale waardering verschilt aanzienlijk van de commerciële waardering, die uitgaat van actuele marktrenteniveaus die vaak veel lager liggen.
De pensioenvoorziening groeit jaarlijks door oprenting en sterfteresultaat, waarbij de oprenting de tijdswaarde van geld weerspiegelt en het feit dat de pensioendatum elk jaar dichterbij komt. Het saldo van deze factoren is fiscaal aftrekbaar als pensioendotatie in de vennootschapsbelasting. Bij vennootschapsbelastingtarieven van 19% tot €200.000 en 25,8% daarboven kunnen pensioendotaties tot 51,80% belastingbesparing per €100 dotatie opleveren.
Kan ik nog steeds fiscaal voordeel halen uit mijn pensioen BV?
Ja, binnen de huidige wetgeving zijn er nog steeds mogelijkheden voor fiscale optimalisatie, zij het beperkter dan voorheen. De belangrijkste strategie ligt in slimme uitkeringsplanning waarbij je de timing en hoogte van pensioenuitkeringen afstemt op je totale inkomenssituatie. Door uitkeringen te spreiden over meerdere jaren kun je profiteren van lagere belastingtarieven en optimaal gebruik maken van heffingskortingen.
Pensioenbetalingen worden fiscaal behandeld als loon uit vroegere dienstbetrekking en belast volgens progressieve inkomstenbelastingtarieven die oplopen tot maximaal 49,5% voor het hoogste inkomensdeel. Door uitkeringen te plannen in jaren met lager overig inkomen, kun je voorkomen dat je in de hoogste belastingschijf terechtkomt. Dit vereist een meerjarige planning waarin je rekening houdt met andere inkomstenbronnen zoals AOW, lijfrente-uitkeringen of beleggingsinkomsten.
Een andere optimalisatiemogelijkheid ligt in het afstemmen van uitkeringen op de AOW-leeftijd. Voor de AOW-leeftijd kun je hogere uitkeringen plannen om te profiteren van de algemene heffingskorting, terwijl je na de AOW-leeftijd de uitkeringen kunt verlagen omdat de AOW-uitkering dan als aanvullend inkomen meetelt. Deze strategische spreiding kan over de totale uitkeringsperiode aanzienlijke belastingvoordelen opleveren.
Voor wie naast een pensioen BV ook een lijfrente BV heeft, ontstaan extra optimalisatiemogelijkheden door beide uitkeringsstromen op elkaar af te stemmen. De combinatie van verschillende uitgestelde kapitaalvormen biedt meer flexibiliteit in het spreiden van belastingdruk over verschillende jaren en inkomstenbronnen.
Welke beperkingen gelden er tegenwoordig voor pensioen BVs?
De aanscherping van de regelgeving heeft geleid tot aanzienlijke beperkingen voor pensioen BVs. De belangrijkste restrictie is dat sinds 2017 geen nieuwe pensioen BVs meer mogen worden opgericht voor pensioenopbouw in eigen beheer. Bestaande structuren mogen alleen worden gebruikt voor het uitkeren van eerder opgebouwd pensioen, zonder mogelijkheid tot verdere opbouw of uitbreiding.
Bepaalde beleggingsstrategieën die vroeger mogelijk waren, zijn nu niet meer toegestaan. De BV mag geen leningen verstrekken aan de DGA of aan verbonden personen, omdat dit als indirect prijsgeven van pensioenrechten wordt beschouwd. Ook het gebruik van het pensioenvermogen voor zakelijke investeringen of andere constructies die de pensioenbestemming ondermijnen, is streng verboden.
Een cruciale beperking betreft de dividendklem die ontstaat door het verschil tussen fiscale en commerciële waardering. Bij een pensioenvoorziening van €300.000 volgens de fiscale 4%-methode kan dezelfde verplichting commercieel gewaardeerd worden op €600.000 tot €800.000 bij actuele marktrenteniveaus van 1,5% tot 2,5%. Dit betekent dat er fiscaal wel ruimte lijkt voor dividenduitkering, maar commercieel onvoldoende dekking is, wat leidt tot geachte pensioenafkoop met sancties tot 70% belastingdruk.
Verplichte jaarlijkse actuariële waardering en correcte indexatie zijn niet-onderhandelbaar. Het nalaten van deze verplichtingen wordt door de Belastingdienst automatisch gezien als prijsgeven van pensioenrechten, met alle fiscale consequenties van dien. Ook het staken van pensioenbetalingen zonder geldige reden triggert onmiddellijke volledige belastingheffing over de gehele commerciële pensioenwaarde.
Hoe kan ik mijn uitkeringen uit de pensioen BV optimaal plannen?
Optimale uitkeringsplanning begint met een grondige analyse van je totale inkomenssituatie over de komende jaren. Breng in kaart welke inkomstenbronnen je verwacht, inclusief AOW, andere pensioenen, lijfrente-uitkeringen en eventuele inkomsten uit vermogen. Deze totaalanalyse vormt de basis voor een meerjarenplan waarin je pensioenuitkeringen strategisch positioneert om de totale belastingdruk te minimaliseren.
De progressieve belastingtarieven bieden kansen voor optimalisatie. In 2024-2026 lopen de tarieven op tot maximaal 49,5% voor het hoogste inkomensdeel. Door uitkeringen te spreiden kun je voorkomen dat je volledig in de hoogste schijf terechtkomt. Een praktische strategie is om in jaren met lager overig inkomen hogere pensioenuitkeringen te plannen, en in jaren met hoog inkomen de uitkeringen te beperken tot het noodzakelijke minimum.
De AOW-leeftijd vormt een belangrijk omslagpunt in je uitkeringsstrategie. Voor de AOW-leeftijd profiteer je van de algemene heffingskorting op je totale inkomen, wat hogere uitkeringen fiscaal aantrekkelijker maakt. Na de AOW-leeftijd komt daar de AOW-uitkering bij als vast inkomen, waardoor lagere pensioenuitkeringen vaak voordeliger zijn om binnen gunstigere belastingschijven te blijven.
Heffingskortingen spelen een cruciale rol in de optimalisatie. De algemene heffingskorting, ouderenkorting en eventuele andere kortingen waar je recht op hebt, moeten worden meegewogen in de berekening. Door uitkeringen af te stemmen op deze kortingen kun je het maximale fiscale voordeel behalen. Voor meer informatie over hoe een pensioen BV in eigen beheer precies werkt en welke uitkeringsmogelijkheden er zijn, is specialistische kennis onmisbaar.
Wat zijn de kosten en administratieve verplichtingen van een pensioen BV?
Het beheren van een pensioen BV brengt structurele kosten en verplichtingen met zich mee die jaarlijks terugkeren. De belangrijkste kostenposten omvatten accountantskosten voor het opstellen van de jaarrekening, administratiekosten voor de lopende boekhouding, kosten voor actuariële waardering van de pensioenvoorziening, en kosten voor het verzorgen van de vennootschapsbelastingaangifte en loonadministratie.
De administratieve verplichtingen zijn omvangrijk en vereisen specialistische kennis. Jaarlijks moet een volledige jaarrekening worden opgesteld volgens de geldende verslaggevingsstandaarden, waarbij zowel de fiscale als commerciële waardering van de pensioenvoorziening correct moet worden verwerkt. De actuariële waardering moet worden uitgevoerd volgens de voorgeschreven methoden, gebruikmakend van de juiste sterftetafels en rekenrentes.
De vennootschapsbelastingaangifte vereist nauwkeurige berekening van pensioendotaties, oprenting en eventuele vrijval van voorzieningen. Bij pensioenuitkeringen moet de BV optreden als inhoudingsplichtige voor de loonheffing, wat betekent dat er een correcte loonadministratie moet worden gevoerd met maandelijkse of periodieke aangiften en afdrachten aan de Belastingdienst.
De afweging wanneer het behouden van de BV-structuur zinvol blijft, hangt af van de verhouding tussen de kosten en het aanwezige kapitaal. Bij kleine pensioenvermogen kunnen de jaarlijkse kosten een onevenredig groot deel van het kapitaal opsouperen, waardoor alternatieven zoals afkopen of omzetten aantrekkelijker worden. Bij grotere vermogens wegen de voordelen van behoud en optimale uitkeringsplanning vaak op tegen de kosten, vooral wanneer je werkt met een gespecialiseerde dienstverlener die efficiënte processen hanteert.
Wanneer is het verstandig om mijn pensioen BV af te kopen of om te zetten?
De beslissing om een pensioen BV af te kopen of om te zetten hangt af van meerdere factoren die zorgvuldig moeten worden afgewogen. Afkoop kan aantrekkelijk zijn bij relatief kleine pensioenvermogen waarbij de jaarlijkse beheerkosten een onevenredig groot deel van het kapitaal opslokken. Ook wanneer je de administratieve lasten en complexiteit wilt vermijden, kan afkoop een oplossing bieden, zij het tegen aanzienlijke fiscale kosten.
De fiscale gevolgen van afkoop zijn zwaar. Bij afkoop wordt de volledige commerciële waarde van het pensioen in één keer belast tegen progressieve inkomstenbelastingtarieven tot maximaal 49,5%, plus een revisierente van 20% als additionele heffing wegens fiscaal onjuist handelen. Deze 20% is geen aftrekpost maar een zelfstandige heffing bovenop de normale belasting, wat resulteert in een totale belastingdruk van ongeveer 70% van de commerciële waarde.
Een rekenvoorbeeld illustreert de impact: een pensioen met fiscale balanswaarde van €200.000 heeft bij lage marktrenteniveaus een commerciële waarde van €600.000. Bij afkoop wordt €600.000 belast tegen 49,5% (€297.000 inkomstenbelasting) plus 20% revisierente (€120.000), wat totaal €417.000 aan belasting oplevert. Voor de DGA resteert slechts €183.000 netto van een pensioen dat fiscaal €200.000 op de balans stond.
Omzetting naar een andere vorm kan in specifieke situaties voordeliger zijn dan volledige afkoop. Bij commerciële onderdekking onder de 75% door verliezen staat de regelgeving een eenmalige pensioenverlaging toe zonder volledige afkoopsanctie. Ook kan in bepaalde situaties worden overwogen om de uitkeringen te versnellen binnen de toegestane kaders, waardoor de belastingdruk wordt gespreid over meerdere jaren in plaats van in één keer.
Specialistisch advies is essentieel bij deze beslissing omdat de fiscale en financiële gevolgen complex en verstrekkend zijn. Een grondige analyse van je persoonlijke situatie, toekomstige inkomstenverwachtingen, en alternatieve scenario’s is noodzakelijk om de optimale keuze te maken. Wij begeleiden voormalige ondernemers met slapende BVs bij het maken van deze afwegingen en zorgen ervoor dat alle mogelijkheden worden verkend voordat definitieve beslissingen worden genomen.
Of je nu kiest voor voortzetting, optimalisatie of beëindiging van je pensioen BV, de complexiteit van de regelgeving en de potentiële fiscale impact maken het raadzaam om je te laten bijstaan door specialisten die dagelijks met deze structuren werken. Wil je weten welke strategie het beste bij jouw situatie past? Neem gerust contact met ons op voor een vrijblijvend gesprek over de mogelijkheden voor jouw pensioen BV.
